Pothuajse 40 për qind e kuadrit të arsimit të lartë është larguar nga vendi, dhe sipas Indeksit ikja e trurit, Maqedonia është në vendin e pestë, nga gjithsej 41 shtete evropiane, gjë që tregon qartë se vendi po përballet me një humbje të madhe të talenteve, thuhet në raportin e Auditimin e “Efektshmëria e masave për parandalimin e daljes së personelit me arsim të lartë dhe profesional”.

Sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave (ESSH), numri i shtetasve të Maqedonisë që kanë shkuar jashtë vendit nga viti 2013 deri në vitin 2022 është 7861 persona. Të dhënat e ESHA-së për strukturën arsimore të personave të larguar nga vendi tregojnë se nga viti 2015 deri në vitin 2022 kanë emigruar 719 persona me arsim të lartë.
Në raportin e IOM-it theksohet se Maqedonia është në grupin elitar të top njëzet vendeve në botë me emigrim më të madh jashtë vendit, ndërsa Banka Botërore vlerëson se 40 për qind e stafit arsimor është larguar nga vendi.

“Megjithatë, në kuadër të këtyre sfidave, mungesa e një strategjie aktive për menaxhimin e personelit të arsimit të lartë në vend e shton edhe më shumë shqetësimin. Pas skadimit të periudhës së vlefshmërisë së Strategjisë Kombëtare për Rrjetëzimin dhe Bashkëpunimin me Personel me Arsim të Lartë dhe Profesionist nga viti 2013 deri në vitin 2020, shteti nuk ka një dokument strategjik për të luftuar largimin e personelit të kualifikuar.

Qeveria ka miratuar një Rezolutë për politikën e imigracionit, me qëllim të veçantë strategjik që synon uljen e intensitetit të emigrimit të përhershëm jashtë vendit të personave me arsim të lartë, por për të nuk është vendosur monitorimi i zbatimit të masave dhe aktiviteteve si dhe miratimi i dokumenteve të reja strategjike kryhen pa vlerësim paraprak të rezultateve”, thuhet në raport.

Në periudhën nga viti 2013 deri në vitin 2021, mesatarisht nga shteti kanë emigruar rreth 2.500 persona me arsim të lartë, për të cilët shteti ka investuar mesatarisht pesë miliardë denarë në vit. Dalja e personelit me arsim të lartë, sipas ESHA-së, ka një efekt serioz në Produktin e Brendshëm Bruto (BPV), me rreth 0.8 për qind të BPV-së në vit.

“Megjithatë, efekti total i kostos oportune, duke përfshirë BPV-në e humbur që nuk është krijuar për shkak të emigrimit, vlerësohet në 5.15 për qind të BPV-së në vit. Nëse shtohet edhe investimi i humbur real në arsim për këta personel, i cili mesatarisht është 3,19 për qind e BPV-së në vit, efekti total negativ ekonomik reflekton një humbje totale prej 8,34 për qind të BPV-së në vit”, thuhet në raportin e Auditimit.