Disa nga vendet e rajonit kanë njoftuar tashmë kthimin e shërbimit të detyrueshëm ushtarak. Përgatitjet në Serbi janë drejt përfundimit, ndërsa në Kroaci do të nisë nga 1 janari 2025, edhe pse ende nuk është vendosur nëse do të jetë dy apo tre muaj. Një diskutim i gjerë po zhvillohet edhe në Bullgari.
Prandaj shtrohet pyetja nëse edhe autoritetet maqedonase po mendojnë për kthimin e mandatit?
Ministria e Mbrojtjes për “Fokus” thotë se tani për tani nuk ka nevojë për shërbim të detyrueshëm ushtarak.
– Mundësia e shërbimit vullnetar ushtarak për një periudhë tre mujore është e disponueshme për të gjithë shtetasit që kanë mbushur moshën 18 vjeç, por nuk kanë mbushur moshën 26 vjeç. Ata mund të bëjnë të njëjtën gjë duke paraqitur një kërkesë personale pranë Departamentit të Mbrojtjes për rajonet e Ministrisë së Mbrojtjes. Sipas vlerësimeve të institucioneve të sigurisë, për momentin nuk është konstatuar nevoja për kthim në shërbimin ushtarak. Ushtria e Maqedonisë është një ushtri profesionale dhe sipas dokumenteve strategjike dhe planit afatgjatë për aftësitë mbrojtëse, fokusi është që Armata jonë të jetë e përgatitur dhe e pajisur maksimalisht sipas standardeve të NATO-s, thonë nga ministria e Mbrojtjes.
Kryetarja e vendit, Gordana Siljanovska Davkova, para pak kohësh tha se në ushtri duhet shkuar, por vullnetarisht.
“Po, mendoj se duhet menduar”. Mendoj se ka njerëz që duan të bëjnë vullnetarisht shërbimin ushtarak dhe pse jo ta lejojnë këtë. Mendoj se atëherë qëndrimi ndaj ushtrisë do të jetë edhe më pozitiv. Të hapet tema, të diskutohet, të dëgjohen argumentet”, tha Siljanovska Davkova.
Megjithatë, që nga viti 2006, me heqjen e shërbimit të detyrueshëm ushtarak, Ligji parashikon mundësinë e shërbimit vullnetar.
Shërbimi profesional përfundon në moshën 45 vjeçare. Por më pas me mundësi punësimi në një nga organet e administratës shtetërore ose marrjen e 20 pagave mesatare.
Një ndarje ka edhe tek publiku ekspert, i cili në periudhën e kaluar ka ndarë mendimin e tij. Sipas disave, shërbimi i detyrueshëm ushtarak është i domosdoshëm në plejadën aktuale të marrëdhënieve ndërkombëtare, dhe disa e konsiderojnë të panevojshëm, veçanërisht përsa i përket kostove të larta financiare dhe duke marrë parasysh faktin se Maqedonia e Veriut është anëtare e aleancës më të madhe ushtarake, NATO-s, nga viti 2020.
Shërbimi i detyrueshëm ushtarak do të kthehet së shpejti në Serbi, pasi pak ditë më parë presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, nënshkroi marrëveshjen për shërbimin e rregullt ushtarak prej 75 ditësh. Sipas Vuçiqit, nevoja për një ushtri të fortë nuk ka qenë kurrë më e rëndësishme për mbrojtjen e vendit.
“Dua të besoj se të gjithë e kuptoni se sa e nevojshme është të kesh një ushtri të fortë”. “Ne do të duhet të blejmë dhe zhvillojmë armë të reja, të ndërtojmë dhe forcojmë”, tha Vuçiq.
Ai theksoi se, megjithëse Serbia nuk po planifikon një sulm ndaj asnjë vendi, shërbimi i detyrueshëm ushtarak është çelësi për forcimin e aftësive mbrojtëse.
Rekrutimi u hoq më 1 janar 2011, kur Serbia kaloi në një forcë të armatosur profesionale. Që atëherë, të rinjtë mund të shërbejnë vullnetarisht në ushtri, por tani Qeveria e Serbisë po e rishikon këtë model për të rritur kapacitetet e saj mbrojtëse.