Lajme

A janë disa sheqerna “më pak të dëmshëm” se të tjerët?

Shumë njerëz përpiqen të kufizojnë konsumin e sheqerit, por është e vështirë të hiqet dorë nga ëmbëlsirat. Një pyetje e zakonshme është nëse ëmbëltuesit “natyralë”, si mjalti, shurupi i panjës apo ai i bimës agave, janë më të shëndetshëm se sheqeri i bardhë.

Sipas ekspertëve të ushqyerjes, përgjigjja është “jo plotësisht”, ka shkruar The New York Times.

“Trupi juaj nuk e dallon nëse sheqeri vjen nga mjalti, sheqeri i tryezës apo shurupi i agaves. Ai e shpërbën në të njëjtat molekula”, ka thënë Karen Della Corte, profesoreshë e shkencës ushqimore në Universitetin Brigham Young në Utah.

Pse sheqeri i tepërt është i dëmshëm

Sheqeri në një mollë dhe ai në një çokollatë janë të përbërë nga të njëjtat molekula, glukozë dhe fruktozë, por trupi i përpunon ndryshe, në varësi të mënyrës si janë “paketuar” në ushqim.

“Kur konsumoni një frutë ose perime të plota, fibra që përmban ngadalëson tretjen dhe parandalon rritjen e menjëhershme të nivelit të sheqerit në gjak”, ka shpjeguar Kimber Stanhope, hulumtuese e ushqyerjes në Universitetin e Kalifornisë.

Por kur konsumoni sheqerna të shtuar, si sheqerin e rafinuar apo shurupin me përmbajtje të lartë të fruktozës, ato hyjnë shumë më shpejt në gjak, duke shkaktuar rritje të menjëhershme të nivelit të sheqerit.

“E njëjta gjë mund të ndodhë edhe me lëngjet e frutave, edhe kur nuk kanë sheqer të shtuar, sepse gjatë përpunimit humbet fibra mbrojtëse”, paralajmëron doktoresha Della Corte.

Këto ngritje të përsëritura të nivelit të sheqerit në gjak mund të çojnë në rezistencë ndaj insulinës, që me kalimin e kohës mund të zhvillohet në diabet të tipit 2.

Sipas doktorit Robert Lustig, endokrinolog në Universitetin e Kalifornisë, San Francisko, “sheqeri i tepërt mund të shndërrohet në yndyrë nga mëlçia, gjë që rrit rrezikun për sëmundje kronike të mëlçisë dhe madje edhe për atak në zemër apo sulm në tru”.

Për këtë arsye, autoritetet shëndetësore amerikane rekomandojnë jo më shumë se 50 gramë sheqer të shtuar në ditë, ndërsa Shoqata Amerikane e Zemrës vendos kufij më të rreptë: jo më shumë se 36 gramë për burrat dhe 25 gramë për gratë.

A janë ëmbëlsuesit “natyralë” më të mirë?

Ani pse mjalti, shurupi i panjës dhe ai i agaves shiten si alternativa “më të shëndetshme”, në fakt ato janë parape se prapë sheqerna të shtuar dhe mund të jenë po aq të dëmshëm kur konsumohen në sasi të mëdha.

“Shumica e studimeve që pretendojnë se këto janë më të mira janë financuar nga vetë industria”, ka theksuar Stanhope.

Në vitin 2024, për shembull, një studim i financuar nga industria e shurupit të panjës pretendonte se ai ishte më i mirë për nivelin e sheqerit në gjak dhe shëndetin e zemrës sesa sheqeri i bardhë.

“Por analiza ishte e diskutueshme dhe mund t’i ketë të ekzagjeruar përfitimet shëndetësore”, ka thënë ajo.

Një studim tjetër më i vogël nga viti 2015, megjithëse kishte financim nga industria e mjaltit, ishte më i besueshëm. Ai përfshiu 55 të rritur, të cilët konsumuan çdo ditë për dy javë një pije me 50 gramë sheqer, në formë mjalti, sheqeri të bardhë apo shurupi me fruktozë të lartë.

Rezultati tregoi se nuk pati asnjë ndryshim në nivelet e sheqerit në gjak, yndyrës së dëmshme në gjak apo inflamacionit.

“Studimi sugjeron se mjalti nuk është as më i mirë, as më i keq se sheqeri i zakonshëm”, ka përfunduar Stanhope.

Po ëmbëltuesit artificialë?

Nëse mendoni të kaloni te ëmbëltuesit pa kalori, si aspartami (NutraSweet, Equal), sukraloza (Splenda) apo ëmbëltuesit me bazë bimore si stevia dhe monk fruit, ekspertët thonë se kërkimet janë ende të paqarta.

Shkencëtarët po studiojnë nëse ato mund të ndikojnë negativisht në metabolizëm dhe mikrobet e zorrëve.

Këshilla e ekspertëve

Kur keni dëshirë për diçka të ëmbël, përpiquni të zgjidhni alternativa natyrale: fruta si boronicat, mollët ose edhe patatet e ëmbla të pjekura.

“Nëse kjo nuk ju kënaq, pak sheqer, për shembull pak mjaltë mbi disa copa molle, është në rregull”, këshillojnë ekspertët.

Edhe çokollata e zezë mund të jetë zgjedhje më e mirë, pasi zakonisht përmban më pak sheqer të shtuar sesa çokollata e qumështit.

Lajme

Nevzat Bejta: Rikthehem në komunë, jo për politikë por për punë

Nevzat Bejta ka konfirmuar rikthimin e tij në garën për drejtimin e Komunës së Gostivarit, duke theksuar se motivi kryesor nuk është politika, por puna dhe realizimi i projekteve konkrete në interes të qytetarëve.

Në një intervistë për televizionin Alsat, Bejta deklaroi se vendimi për t’u rikthyer vjen si rezultat i përvojës dhe punëve të realizuara gjatë dy mandateve të tij si kryetar komune. Ai përmendi ndërtimin e urës lidhëse mbi lumin Vardar, rrugën Simnicë–Novosellë, hapjen e rrugës “18 Nëntori” që, sipas tij, ka liruar komunikacionin në qytet, si dhe rrugën lidhëse Vrapçisht–Çegran.

“Janë projekte konkrete, të prekshme për qytetarët. Pas fitores më 11 janar, na presin edhe shumë punë të tjera madhore”, theksoi Bejta.

Ai vlerësoi se gara për Gostivarin zhvillohet mes tij dhe kryetarit aktual Arben Taravari, duke e akuzuar këtë të fundit për, siç tha, mungesë pune dhe keqmenaxhim financiar të komunës. Sipas Bejtës, gjatë mandatit aktual janë shpenzuar mbi 30 milionë euro pa realizuar projekte konkrete, ndërsa komuna është futur edhe më thellë në borxhe.

Bejta paralajmëroi se me rikthimin e tij në krye të komunës, revizioni financiar do të jetë i pashmangshëm, me qëllim vendosjen e transparencës dhe përgjegjshmërisë.

“Po rikthehem në komunë jo për politikë, por për të punuar me ndershmëri dhe dinjitet. Synimi im është t’ia rikthejmë Gostivarit shkëlqimin në arsim, kulturë, sport dhe investime madhore”, deklaroi ai.

Në fund, Bejta u bëri thirrje qytetarëve që më 11 janar të mbështesin, sipas tij, rikthimin e krenarisë dhe zhvillimit të qytetit, duke theksuar se këtë rrugë do ta bëjnë së bashku me qytetarët e Gostivarit.

https://www.facebook.com/share/p/1GA47JsqJM/

Lajme

Klinika, kaos me terminët dhe parkingun

Në Qendrën Klinike “Nënë Tereza” qytetarët enden nga një repart në tjetrin, duke pritur me orë të tëra për një kontroll mjekësor, shpesh edhe për shërbime bazë.

Anketë me qytetar

“Boll bërllog u kon, hala ma bërllog asht. Pse? Qashtu. A prisni shumë? Si jo, tri orë katër orë, të xhumanë kamë nejt prej 8:00 n’sabah deri në 16:00 në aksham”

“Ka turmë sa të duash. Sa prisni? Që nga mëngjesi, tani mbarova…Ka shumë turmë shumë”

“Kjo është përditshmëri. Unë jam e punësuar këtu por kemi shumë pacientë, tani varet prej mjekëve, janë në sallë… ndonjëherë dinë të presin pak”

Pacientë pa fund, ndërsa parkim askund thonë qytetarët. Sipas tyre është pothuajse e pamundur të gjendet një vend i lirë, gjë që detyrohen të përdorin transportin publik, edhe pse gjendja shëndetësore nuk ua lejon.

“Parkingu është katastrofë, nuk mund të vijmë me veturë, duhet të vijmë me taksi ose me autobusë. Ka shumë rrëmujë, janë disa dilerë këtu të gjen vend të merr 100 denarë 50 denarë, policia nuk punon, katastrofë, pra parkingu është katastrofë”

“Parkingu për askund, unë erdha me autobusë, nga Gostivari jam, erdha me autobusë për shkak të parkingut. Më tregonte një shok kishte ardhur me babanë, dhe më tha se ka ardhur në orën 7 të mëngjesit dhe në orën 14 ka gjetur parking”

“Nuk përdori parking, vijë me autobusë pasi nuk ka teori të gjesh vend. Humbet gjithë ditën vetëm në parking”.

Iu drejtuam Ministrisë së Shëndetësisë, por pa përgjigje. Mungesa e organizimit, fluksi i madh i pacientëve dhe infrastruktura e pamjaftueshme po e rëndojnë edhe më shumë situatën në qendrën më të madhe shëndetësore në vend. Qytetarët kërkojnë zgjidhje urgjente, ndërsa institucionet vazhdojnë të heshtin përballë një problemi që prej kohësh nuk ka zgjidhje./Alsat.mk

Lajme

Banorët e Gazës pranuan ndihmat humanitare të dërguara nga Kosova

Banorët e Gazës kanë pranuar ndihmat humanitare të ndara nga Qeveria e Kosovës për ta dhe menjëherë ka nisur shpërndarja e ndihmave për familjet në nevojë.

Ministrja në detyrë e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Kosovës, Donika Gërvalla, përmes rrjeteve sociale njoftoi se autoritetet kosovare morën konfirmim se ndihmat humanitare arritën në Gaza dhe u shpërndanë tek popullata përmes partnerëve humanitarë në terren.

“Dërgesa jonë në vlerë prej 500 mijë euro përfshin tenda, pako ushqimore, batanije dhe 158 mijë racione të ushqimit të ngrohtë. E dimë që asgjë nuk e zëvendëson humbjen dhe dhimbjen atje. Por shpresojmë që kjo ndihmë modeste t’u japë sadopak mbështetje e lehtësim familjeve, sidomos fëmijëve dhe të moshuarve, në ditë kur edhe gjërat më bazike mungojnë”, shkroi Gërvalla.

Ajo falënderoi duke shprehur mirënjohjen e sinqertë për Turqisë dhe Gjysmëhënën e Kuqe Turke për “bashkëpunimin dhe mbështetjen që e bënë të mundur këtë operacion humanitar”.